|
Psikiyatr Dr. Barış Önen Ünsalver
Antidepresanlarla kullanılmaması gereken ilaç ve içecekler
* Antidepresan kullanırken sigara içmeye devam etmek antidepresanın etkisini düşürüyor.
* Kahvenin içindeki kafein bazı ilaçların çözülmesini yavaşlatıp ilacın vücutta birikmesine neden oluyor, bazı ilaçların da vücuttan atılmasını hızlandırıyor.
* Alkol karaciğerde parçalandığı için çoğu ilacın kandaki seviyesini artırarak sersemlik, baş dönmesi, yürüme bozuklukları, uyku hali, terleme ve benzeri yan etkilerie neden olabiliyor.
* Antibiyotik, tansiyon düşürücü, diyabet ilaçları da antidepresanlarla benzer enzim sistemini kullanıyor. Bu nedenle bazı antidepresanlar bu ilaçları çözen enzimlerin faaliyetini engelleyerek diğer ilaçların zehirleyici doza çıkmasına neden olup tedavi sürecini olumsuz etkiliyor.
* Doğum kontrol hapları da antidepresanların kan seviyesini artırarak yan etki doğurabiliyor.
* Ağrı kesici kullanımı konusunda da dikkatli olmak gerekir. Fazla kullanım antidepresanların etkinliğini önemli oranda azaltabiliyor.
* Bazı antidepresanlar noradrenalin ve dopamini artırarak tansiyon yükselmesine bazıları ise tansiyon düşmesine neden olabiliyor. Yani tansiyon sorunu olan kişilerde de ilaç seçimi çok önemli.
* Kaygı giderici tedavide yaygın olarak kullanılan Xanax-Diazem ve türevleri gibi kaygı giderici (anksiyolitik) ilaçlar merkezi sinir sistemini baskılayıcı etki göstererek, uykuya dalmayı kolaylaştırıyor.
Kaygı giderici bu ilaçların da antidepresanlar gibi farklı özellikleri var. Mesela bazıları vücuda girdikten sonra hemen çözülüp atılırken bazıları günlerce vücutta kalabiliyor. Özellikle alkolle birlikte alınmaları sakıncalı, çünkü alkol ile etkileşime girerek sinir sistemindeki baskılayıcı etkinin artmasına neden oluyorlar.
Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği Başkan Yardımcısı Psikiyatr Doç. Dr. Cem İncesu
Nitrat içeren ilaçları kullananlar sertleşme sağlayan hapları almasın…
Sildenafil, tadalafil, vardenafil etken maddeli ve piyasada bilinen adlarıyla Viagra, Cialis ve levitra diye satılan ilaçların üçünün molekülü de aynı olduğu için etki ve yan etki profilleri birbirine çok benziyor. Dolayısıyla sakıncaları da çok benzer.
Bu ilaçların yan etkileri baş ağrısı, ateş basması, görmede geçici kayıplar, hazımsızlık gibi hafif sorunlarla seyrediyor. Ancak, problem yan etkide değil. Bunların mutlaka uzmanların kontrolünde kullanılması lazım. Özellikle Nitrat içeren ilaçları kullanan kişilerin sertleşme sağlayan bu hapları alması çok sakıncalı. Kalp krizi geçirmiş, iskemik kalp hastalığı bulunan kişiler genellikle Nitrat içeren ilaçları kullanmak zorunda olduklarından tansiyonu düşüren bu hapları doktora danışmadan aldıklarında sonuç riskli içerebiliyor. İncesu, “Bunlar tansiyonu düşüren ilaçlar. Viagra ya da benzerleriyle bir araya gelince, aşırı tansiyon düşüklüğüne ve hastanın kaybına neden olabiliyor. En kırmızı çizgi bu. Nitrat içeren ilaçlarla birlikte asla kullanılmamalı. Eğer ille de kullanılacaksa 24 ile 48 saat boyunca bir diğer ilaç kullanılmamalı” diyor.
Nitrat içeren ilaçların dışında eğer kişide retinitis pigmentosa denen bir görme sorunu varsa bu hastalar da Viagra ve diğerlerini almamalı. Aksi halde kalıcı görme kayıpları yaşanabilir. Kan kanseri, lenfoma, orak hücreli anemisi olanlar da dikkatli olmalı…
Kaygınızı giderirken dikkatli olun
Kaygı giderici ilaçlar
Sadece Xanax değil, diazem de dahil olmak üzere kaygı giderici gruptaki bu ilaçlar da alkolle birlikte kesinlikle kullanılmamalı. Yeşil reçeteye tabi olan bu ilaçların alkolle alınması durumunda içilen miktara göre sonuç vahim olabiliyor. Yani Xanax ve alkol ikisi de yüksek miktarda kullanılıyorsa merkezi sinir sistemi baskılanıyor ve sonuç komaya kadar gidiyor.
Alkolle içilmemesi gereken ilaçlar
Antidepresanlar: Psikolojik sorunlar için tedavide önerilen antidepresanların bazıları alkolle birlikte alınmamalı. Buna ancak ilacı öneren doktor karar verebiliyor.
Karbamazepin: Duygudurum düzensizliklerinin tedavisinde kullanılan psikiyatrik ilaç bütün diğer yatıştırıcılar gibi ilacın etkisini artırıp şuur kaybı yaratabiliyor.
Kloralhidrat: Kloralhidrat uyku getiren bir ilaç. Deri ve mukoza zarı üzerinde yan etkisi olduğu için doktor tavsiyesine göre alınmalı. Aşırı dozlarda kullanılması solunum çöküntüsü, kan basıncı düşüşü ve kalpte sorunlara neden olur.
Disülfiram: Kişiyi alkol içmekten caydırıcı etkiye sahip bir ilaç. Alkol bağımlılığını alt etmek için yardım isteyen kişilere reçete ediliyor. Alkolle asla alınmaması gerekiyor. Disülfiram kullanımından sonra az miktarda da olsa alkol tüketimi sonucunda mide bulantısı, terleme, çarpıntı, nefes alma güçlüğü, kusma, tansiyon düşmesi, aşırı susama ve halsizlik gibi birçok sorun ortaya çıkıyor. Böylece alkol kullanan kişi tüm bu sendromları yaşayıp kendini kötü hissettikten sonra alkole karşı isteksizlik duyuyor. Tek başına kullanıldığında farmakolojik bir etkisi yok. Ancak esas etkisini alkolle beraber alındığında gösteriyor.
İnsülinler: Şeker tedavisi ilaçları alkolle birlikte alındıklarında şeker düzeyinde ani iniş ve çıkışlar meydana gelebiliyor.
Nitrat ve Nitritler: Kalp-damar ve tansiyon hastalarına verilen ilaçlar alkolle tüketilmemeli.
Ağrı kesici ve ateş düşürücüler: Alkolle birlikte kullanılmaları, karaciğer için tehlike yaratıyor ve hasar oluşturuyor.
Aspirini aç karnına tüketmeyin
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, karaciğerde yağ birikimi ve beyin içindeki basınçta aşırı yükselmeyle seyreden “Reye Sendromu” adı verilen hastalığın daha çok grip olan çocuklara aspirin, ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar verilmesi durumunda ortaya çıkabileceğini söylüyor. Astım hastası olanlar aspirini doktor kontrolünde ve çok dikkatli kullanmalı, çünkü aspirin bronşlarda aşırı duyarlığa ve devamında krize neden olabilir. Olanlar da aspirin kullanımı konusunda dikkat etmeli. Aksi halde mide kanaması bile geçirme riski olabilir. Hamilelere de son aylarda aspirin önerilmiyor. Aksi halde doğum sırası ve sonrasında kanamaları artabiliyor. Bebeklerini emziren annelere de aspirin konusunda uyarı var. Çünkü anne sütüyle bebeğe geçen aspirin bebeğin kanındaki asit miktarını artırabiliyor.
Aspirin’in alkolle birlikte alınmaması öneriliyor. Alkol mide zarını tahriş ettiği için aspirin kanamaya neden olabiliyor. Aspirin zehirlenmesiyle birlikte karaciğer enzimlerinde bozukluk, böbrek yetmezliği ve solunum güçlü çekilir. Hemen takip edilmediği takdirde, kişiyi komaya götürerek ölümlere yol açabilir.
***
EK 1 (23.10.2023): Tüm dünyada da bizde de yaygın olarak yazılan sakinleştirici alprazolamın (Xanax XR), tıbbi dergilerde daha önce belirtilenden daha az etkili olabileceği, yayın yanlılığının muhtemelen etkinliğini %40’ın üzerinde artırdığı gösterildi. Bu ilaç son senelerde bağımlılık, yoksunluk ve bilişsel bozukluk gibi ciddi klinik risklerle ilişkilendiriliyor. 50 senedir piyasada olan bir ilacın karalanmaya başlanması akıllara şu soruyu getiriyor: Yeni bir sakinleştirici ilaç mı geliştirildi?
|
